17 آذر 1401

اقتصاد کره شمالی (بخش دوم)

بخش صنعت در غالب شرکت‌های دولتی و تعاونی‌های تولیدی سازمان‌دهی می‌شوند. این شرکت‌ها عمدتاً به صنایع دستی، فرآوری دریایی و سایر عملیات‌های کوچک می پردازند. مهمترین صنایع موجود در حوزه آهن و فولاد، ماشین آلات، مواد شیمیایی و نساجی می باشند. سایر صنایع عبارتند از: سیمان، تسلیحات، وسایل نقلیه، شیشه، سرامیک و برخی کالاهای مصرفی (عمدتاً پوشاک و مواد غذایی فرآوری شده).

وون کره شمالی واحد پول رسمی است و بانک مرکزی جمهوری دموکراتیک خلق کره تنها بانک صادرکننده آن است. بانک مرکزی تمام درآمدهای ملی و فلزات گرانبها را دریافت و سرمایه در گردش را برای سازمان های دولتی تامین می نماید. چندین بانک دولتی دیگر نیز وجود دارند که همگی تحت نظارت بانک مرکزی هستند. از جمله بانک تجارت خارجی که تمام معاملات خارجی و در صورت لزوم، مبادلات ارزهای خارجی را انجام می دهد. از اواخر دهه 1980 مقدار محدودی از بانکداری مشترک خارجی مجاز گردید در ادامه حساب های پس انداز خصوصی و شرکتی برای افراد غیر مقیم نیز افتتاح گردید. در تلاش برای بازگرداندن کنترل بر ارز و بازارها، دولت در اواخر سال 2009 وون را به 1 درصد از ارزش موجود آن تغییر داد. (در نتیجه عملاً تمام پس‌اندازهای انباشته شده توسط افراد به معنی واقعی از بین رفت) بازارها را تعطیل و استفاده از ارزهای خارجی را ممنوع کرد. این اقدامات باعث ایجاد یک بحران اقتصادی و اعتراضات عمومی نادر از سوی شهروندان شد. دولت کنترل شدیدی بر گردشگری داشت، بیشتر بازدیدکنندگان از آسیا به خصوص از چین بودند که کره شمالی با آن روابط نزدیکی داشت. گردشگران، به‌ویژه آنهایی که از غرب می آمدند ، محدودیت‌های زیادی در رفت و آمد داشتندو راهنمایان رسمی کره شمالی آنها را همراهی می کردند. بخش گردشگری از سال 1998 با پذیرش گروه‌های توریستی سازمان‌یافته از کره جنوبی و ملیت‌های مختلف، از جمله گردشگران غربی به منطقه کوه کومگانگ و مجتمع صنعتی کائسون، (دو منطقه ویژه اقتصادی کشور)، توسعه یافت. با این حال، هر دو سرمایه گذاری در معرض ابهامات روابط دو کشور بود.

تجارت خارجی به آرامی گسترش یافته و متنوع شده بود. در ابتدا تجارت فقط با اتحاد جماهیر شوروی و چین انجام می شد، اما از دهه 1960 با تعداد فزاینده ای از کشورها مجاز گردید. شرکای تجاری اصلی عبارت بودند از: چین، کره جنوبی، روسیه، ژاپن، هند و تایلند. تجارت با کره جنوبی عمدتاً توسط شرکت های خصوصی ترویج می شد. یک منطقه آزاد تجاری دیگر در اواخر دهه 1990 در راجین- سونبونگ (راسون فعلی) در استان شمالی هامگیونگ ایجاد شد. واردات عمدتاً شامل نوشیدنی ها، مواد غذایی و سایر محصولات کشاورزی، سوخت های معدنی، ماشین آلات و منسوجات است. صادرات شامل حیوانات زنده و محصولات کشاورزی، منسوجات و پوشاک، ماشین آلات و سوخت های معدنی و روان کننده ها است.

به طور کلی، سیستم حمل و نقل در کره شمالی راکد است، زیرا زیرساخت ها فرسوده و عرضه انرژی محدود است. از اواخر قرن بیستم، تعداد کمی از بزرگراه‌ها یا خطوط ریلی جدید ساخته شده‌اند. با رکود اقتصادی در دهه 1990، تقاضا برای شبکه های حمل و نقل کاهش یافت. متعاقباً بدلیل اینکه بسیاری از مردم مجبور شدند خانه های خود را در جستجوی غذا و درآمد ترک کنند تقاضا برای استفاده ناوگان حمل و نقل افزایش پیدا نمود و همین امرموجب گردید تا فشارزیادی بر زیرساخت های حمل و نقل نامناسب و قدیمی وارد گردد. اگرچه رفت و آمد آزاد در سراسر شهرستان ها و استان ها در کره شمالی مجاز نبوده و مجوز سفر ویژه برای این منظور مورد نیاز است بود ولی بسیاری از مردم کره شمالی به طور غیرقانونی در سراسر کشور جابجا می شدند.

راه آهن اصلی ترین وسیله حمل و نقل در این کشوراست. خطوط اصلی راه‌آهن در جهت شمال به جنوب، تقریباً موازی با سواحل، با خطوط انشعابی به دره‌های رودخانه‌ها می‌رود. به دلیل کوه های مرتفع، تنها یک خط راه آهن شرقی-غربی، بین P’yŏngyang و Wŏnsan وجود دارد. خط ساحلی غربی از Kaesŏng نزدیک مرز کره جنوبی تا Sinŭiju در مرز چین امتداد دارد و شهرهای بزرگ را به هم متصل می کند. از این خط اصلی، یک شاخه از P'yŏngyang به سمت جنوب غربی به Namp'oرفته و مراکز ماشین سازی و ریخته گری را به هم متصل می کند. خط دیگری از P'yŏngyang به Manp'o در رودخانه یالو به سمت شمال می رود و قسمت داخلی غربی را به استان های شمال شرقی چین متصل می کند. راه آهن اصلی در ساحل شرقی از Wŏnsan به سمت شمال به Rasŏn کشیده شده و تا Namyang در مرز چین ادامه دارد. یک خط راه آهن که در اوایل قرن بیست و یکم ساخته شد، امکان حمل و نقل محموله بین راسون و ایستگاه مرزی خسان روسیه را فراهم کرد. چندین شعبه به مناطق داخلی و مراکز معدنی خدمات می دهند. حمل و نقل بزرگراهی به اندازه راه آهن مهم نیست، زیرا وسایل نقلیه موتوری کمی در دسترس هستند. جاده های اصلی موازی خطوط ریلی هستند. بزرگراه‌های سریع‌السیر، P’yŏngyang را به Wŏnsan، Namp’o، و Kaesŏng متصل می‌کنند. با این حال، بیشتر جاده ها آسفالت نیستند.

حمل و نقل رودخانه ای نقش مهمی در جابجایی محصولات کشاورزی، مواد معدنی و مسافران را به عهده دارد. مهمترین رودخانه هایی که برای حمل و نقل بار مورد استفاده قرار می گیرند، یالو، تادونگ و چاریونگ هستند. بنادر اصلی در ساحل غربی Namp'o - بندر ورودی P'yŏngyang - Haeju و Tasa هستند. بنادر عمده شرقی عبارتند از Wŏnsan، Hŭngnam، Ch’ŏngjin و Rajin. خدمات هوایی توسط نیروی هوایی کنترل می شود. پروازها بین شهرهای بزرگ انجام می شود و خدمات بین المللی پی یون یانگ را به پکن و مسکو متصل می کند. فرودگاه بین المللی Sunan در شمال غربی P’yŏngyang واقع شده است. فرودگاه های داخلی بزرگتر در Hamhŭng، Ch'ŏngjin، و Wŏnsan قرار دارند.

دولت و جامعه
چارچوب قانون اساسی

اولین قانون اساسی جمهوری دموکراتیک خلق کره در سال 1948 به تصویب رسید و در سال 1972 با قانون اساسی جدید جایگزین شد. اصلاحات در سال های 1992، 1998، 2009 و 2016 انجام شد. اصلاحات 1998، در سال های پس از مرگ کیم انجام شد. تغییرات در دوران ایل سونگ ، رهبر کشور از سال 1948 تا زمان مرگش در سال 1994 آنقدر گسترده بود که بر اساس آن تغییرات مقدمه ای برای تأکید بر تداوم رژیم قبلی اضافه شد. مقدمه نتیجه گیری می کند: "قانون اساسی سوسیالیستی کره شمالی یک قانون اساسی کیم ایل سونگ است که به طور قانونی مظهر ایدئولوژی و دستاوردهای دولت جوچه ، رفیق کیم ایل سونگ می باشد ."تجدید نظر در سال 1998 همچنین کیم را به عنوان "رئیس جمهور ابدی" ثبت کرد. بازنگری قانون اساسی در سال 2009، رهبر عالی و رئیس کمیسیون دفاع ملی (NDC) را به عنوان بالاترین مقام اداری کشور در نظر گرفت. این سمت در اختیار کیم جونگ ایل، پسر کیم ایل سونگ، تا زمان مرگ او در سال 2011 و جانشین کیم جونگ ایل، پسرش کیم جونگ اون بود. بازنگری های بعدی در سال 2016 کمیسیون امور ایالتی را ایجاد کرد، یک نهاد جدید که جایگزین NDC به عنوان بالاترین نهاد دولتی شد و نشان دهنده گسترش اختیارات داده شده به کیم به عنوان رئیس آن بود. رئیس دولت نخست وزیر است که توسط چند معاون نخست وزیر و یک کابینه کمک پشتیبانی می شود و اعضای آن توسط قوه مقننه ملی، مجلس عالی خلق (SPA) منصوب می شوند. رئیس SPA رئیس دولت کره شمالی است. اما در عمل، دولت تحت رهبری یک نفره است. کیم جونگ ایل در طول زندگی خود فرمانده عالی ارتش خلق کره و دبیر کل حزب کارگران کره (KWP) نیز بود. پس از مرگ او، کیم جونگ اون این سمت ها را بر عهده گرفت و پس از ایجاد کمیسیون امور دولتی، به عنوان رئیس کمیسیون امور دولتی منصوب شد. مجلس عالی خلق ( SPA) از نظر قانون اساسی بالاترین ارگان قدرت دولتی و نهاد اصلی قانونگذاری بوده که از یک مجلس واحد با 687 عضو تشکیل شده است و برای دوره های پنج ساله با رای عمومی بزرگسالان انتخاب می شوند. همچنین دارای یک هیئت رئیسه SPA یا کمیته دائمی 15 نفره است که اعضای آن از درون SPA انتخاب می شوند و زمانی که مجمع در جلسه نیست تشکیل جلسه می دهد. جلسات منظم SPA حدود یک هفته طول می کشد و یک یا دو بار در سال توسط هیئت رئیسه SPA تشکیل می شود. هیئت رئیسه بیشتر امور روزمره قانونگذاری را اداره می کند و از این رو قدرت زیادی در اختیار دارد. قانون اساسی تصریح می کند که هیئت رئیسه SPA بالاترین ارگان قدرت در فواصل بین جلسات SPA است، اگرچه هیئت رئیسه همچنان در برابر SPA پاسخگو است. قدرت سیاسی، جدا از قدرت قانونگذاری، در اختیار حزب کارگران کره (KWP) است که بالاترین مرجع آن کنگره حزب است که توسط کمیته مرکزی منتخب رهبری می شود KWP. فهرستی از نامزدهای تایید شده برای انتخابات تهیه می کند. تعدادی از احزاب سیاسی اسمی و سازمان های اجتماعی وجود دارند که از KWP حمایت می کنند. با این حال، تمام فعالیت‌های سیاسی توسط KWP هدایت می‌شوند. انتخابات ابزاری را فراهم می کند که از طریق آن موافقت برای سیاست ها و برنامه های حزب فراهم شود. به ندرت بیش از یک نامزد در برگه های رأی برای هر حوزه انتخابیه وجود دارد و سیستم انتخاباتی کاملاً توسط حزب کنترل می شود.

دولت محلی

کره شمالی از نظر اداری به 9 استان تقسیم می شود، کمیته های مردمی استانی و شهرستانی و مجامع مردمی وجود دارند. کمیته های مردمی وظایف اداری را انجام می دهند و مجامع مردمی وظایف قانون گذاری را انجام می دهند. مجامع مردمی استان ها اعضای کمیته های مردمی استانی را تعیین می کنند. مجامع مردمی شهرها و یا شهرستان ها وظایف مشابه ای را برای کمیته های مردم محلی انجام می دهند. کمیته های مردمی تحت کنترل کابینه ( دولت مرکزی) فعالیت می کنند. همچنین کمیته‌های حزبی مرکزی، استانی و شهرستانی را برای «هدایت» سایر شاخه‌های دولت حفظ می‌کند. KWP

عدالت

سیستم قضایی متشکل از دادگاه ها و دفاتر دادسرا ها است. قوه قضائیه بر عهده دادگاه مرکزی است که قضات آن برای دوره های سه ساله توسط مجلس عالی خلق انتخاب می شوند و تعدادی از دادگاه های استانی و مردمی که اعضای آن توسط مجامع مردم محلی انتخاب می شوند. قضات معمولاً اعضای حزب هستند یا توسط حزب کنترل می شوند. دادستانی مرکزی و دادسراهای عمومی استان و شهرستان به پرونده های جنایی رسیدگی می کنند و بر همه شهروندان نظارت دارند. ریاست آن را یک دادستان کل بر عهده دارد که توسط مجلس عالی خلق انتخاب می شود. دادگاه ها و دادسراها مستقل از یکدیگر هستند.

امنیت

این کشور به شدت بر آمادگی نظامی تاکید دارد و برنامه های اقتصادی برای حمایت از سرمایه گذاری و هزینه های نظامی بالا تدوین شده است. با شروع رژیم کیم جونگ ایل در سال 1998، نخستین سیاست نظامی (sŏngun chŏngch’i) به اجرا گذاشته شد. این کشور یک ارتش قوی را به عنوان نگهبان دستاوردهای کره شمالی و مؤلفه اصلی قدرت اقتصادی و سیاسی آن تثبیت کرد، بنابراین آن را بالاتر از سایراولویت های دولتی قرار داد. کره شمالی یکی از بزرگترین سازمان های نظامی جهان را در اختیار دارد. ارتش در قالب نیروهای زمینی ، دریایی و هوایی ، بزرگترین نیروی سازمان یافته در کشور است. همه مردان و تعداد محدودی از زنان مشمول خدمت اجباری هستند. مدت زمان خدمت به طور رسمی سه تا چهار سال است اما معمولاً بسته به شاخه خدمت بیشتر از زمان تعیین شده طول می کشد. همچنین نیروهای ذخیره و شبه نظامی بزرگی نیز در کشوروجود دارد. برنامه تسلیحات هسته ای کره شمالی در دهه 1980 آغاز شد و آژانس اطلاعات مرکزی ایالات متحده تخمین زد که این کشور پلوتونیوم کافی برای حداقل یک بمب اتمی را تا سال 1992 تولید کرده است. برنامه هسته ای عملاً نزدیک به یک دهه تحت شرایط چارچوب توافق شده متوقف شد. اما در اکتبر 2002 مقامات کره شمالی به وجود برنامه مخفی غنی سازی اورانیوم اعتراف کردند. در 9 اکتبر 2006، کره شمالی اولین آزمایش هسته ای زیرزمینی خود را انجام داد و یک دستگاه با قدرت تخمینی یک کیلوتن را منفجر کرد. آزمایش زیرزمینی دیگری در سال 2009 انجام شد و انتخاب کیم جونگ اون در سال 2011 با تشدید قابل توجه جاه طلبی های کره شمالی در مورد فناوری تسلیحات هسته ای و موشک های بالستیک مشخص شد. چندین آزمایش هسته‌ای دیگر بطور پیاپی انجام شد و در سپتامبر 2016 کره شمالی اعلام کرد که یک بمب گرما هسته‌ای را با موفقیت آزمایش کرده است. کره شمالی در جولای 2017 یک موشک بالستیک قاره پیما با برد تخمینی 5000 مایل (8000 کیلومتر) آزمایش کرد. این پرتاب با محکومیت بین المللی مواجه شد و نشان داد که کره شمالی دارای یک سیستم قاره پیما است که می تواند به ایالات متحده برسد.